در زمان قدیم برای ساخت در و پنجره از چوب و مواد طبیعی استفاده میشد. با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی انواع فلزات جای خود را با چوب عوض کردند. زیرا چوب هم زود خراب میشد و هم قیمت بالایی داشت. همچنین برای استفاده از چوب باید منابع طبیعی زیادی نابود میشد. به همین دلیل بعد از جنگ جهانی دوم سعی کردند که انواع فلزات را در قالبهای مختلف برای ساخت در و پنجره و نرده و… طراحی کنند. همانطور که ذکر کردیم در دنیای امروز هزینه و دوام کار اهمیت بالایی دارد. به همین دلیل متخصصان صنایع ساختمانی و عمرانی دریافتند که میتوانند با تولید فلزاتی مکعب مستطیل شکل توخالی هم مواد اولیه کمتری به کار ببرند و ارزانتر شود و هم مقاومت و دوام بالایی در برابر عوامل طبیعی داشته باشد. همچنین این محصول نسبت به میلههای توپر وزن کمتری دارد و امنیت سازه را تقویت میکند.
به همین دلیل شروع به تولید محصولی به نام پروفیل کردند. تاکنون با توجه به نیاز صنایع مختلف انواع پروفیل در ابعاد و متریال گوناگون تولید شده است. امروزه دیگر موارد مصرف پروفیل محدود به در و پنجره ساختمان نمیشود. از صنایع نظامی تا صنایع خودروسازی گستره مصرف انواع پروفیل است. در ساختمان هم در سقف و ناودانی تا سازه اصلی ساختمان کاربرد دارد. پروفیلها معمولا از جنس فولاد هستند. دستهای از آنها با جوش به هم متصل میشوند و دستهای دیگر بدون درز هستند. پروفیلهای بدون درز نیاز به استفاده از دستگاه جوش ندارند. این گستردگی پروفیلها و کاربردشان در صنعت و ساختمانسازی باعث شد که این مقاله را به شما ارائه دهیم. در این مقاله جامع قصد داریم انواع پروفیل و کاربردشان را بگوییم و سفری در خط تولید داشته باشیم تا با فرآیند ساخت آن آشنا شویم.
پروفیلها را میتوان به دو دسته عمده تقسیمبندی کرد؛ دسته اول پروفیلهای ساختمانی و دسته دوم پروفیلهای صنعتی هستند. پروفیلهای ساختمانی بیشتر در ساخت در و پنجره و نرده کاربرد دارند و پروفیلهای صنعتی بیشترین کاربردشان در صنایع خودرو است.
پروفیل
پروفیلها در طولهای مختلف (معمولا ۶ و ۱۲ متری) تولید میشوند. قیمت پروفیل با ابعاد سطح مقطع و ضخامت و طول آن ارتباط مستقیم دارد. مهندسان عمران باید قبل از ساخت یک بنا تمام محاسبات نیرویهای یک سازه را انجام دهند و پروفیل مناسب را انتخاب نمایند. باید استفاده از آن به گونهای باشد که بین ایمنی سازه و هزینه تمام شده ساخت یک بنا تعادل برقرار باشد. همچنین مهندسان به کاربری یک ساختمان و تعداد افرادی که روزانه رفت و آمد دارند دقت میکنند. با توجه به کاربرد بالای آن، صنعتگران این حوزه سعی میکنند پروفیلی تولید کنند که در برابر انواع حوادث و خوردگی مقاوم باشد. قوطیها به قدری مصارف گوناگون و مختلف دارند که ممکن است ما در روز و در سطح شهر آن را بارها دیده باشیم. پلهای عابر پیاده و نردههای حفاظ در راهپله و نردههای دیگر خانه و سقفهای خانههای شمال کشور، همه و همه میتوانند پروفیل باشند.
انواع پروفیل
پروفیلها را میتوان در همین ابتدای کار به دو دسته عمده تقسیمبندی کرد؛ دسته اول پروفیلهای ساختمانی و دسته دوم پروفیلهای صنعتی هستند. پروفیلهای ساختمانی بیشتر در ساخت در و پنجره و نرده کاربرد دارند و پروفیلهای صنعتی بیشترین کاربردشان در صنایع خودرو است. به همبن دلیل ابتدا به این دو دسته بزرگ میپردازیم و سپس شکلهای مختلف و متریال آنها را مورد بررسی قرار میدهیم.
پروفیل ساختمانی
به پروفیلهایی که در صنایع ساختمانی کاربرد دارند پروفیل ساختمانی میگوییم. این مدل محصولات در ساخت درب و پنجره آلومینیومی بسیار معروف هستند. روش ساخت این مدل قوطیهای ساختمانی متفاوت است. این روشهای ساخت عبارت اند از: نورد گرم، نورد سرد و مرکب
- نورد گرم: این محصول از شمش فولادی گرم ساخته میشود. محصولاتی که به این روش ساخته میشوند در برابر فشار بیرونی مقاومت خوبی دارند. این محصولات دوربسته هستند.
- نورد سرد: ساخت پروفیل ساختمانی در این روش دیگر مانند روش قبل با مواد مذاب نیست! در این روش ورقهای سرد تولید شده را با استفاده از پرس و خم کردن تغییر شکل میدهند. پروفیلهایی که به این شکل تولید میشوند معمولا برای کارهای اصلی ساختمانی مورد استفاده قرار نمیگیرند؛ بلکه در کارهای سرپایی و سبک مورد استفاده هستند. کاربردهای این نوع پروفیل، در سقف و چارچوب درها است.
- مرکب; در این روش پروفیلهای تولیدشده به روش نورد سرد و نورد گرم را با هم ترکیب میکنند.
پروفیل صنعتی
این پروفیلها معمولا بسیار خاص هستند و مانند پروفیلهای ساختمانی نیستند. پروفیلهای ساختمانی را حتی میشود در یک کارگاه ساخت ولی پروفیل صنعتی اینگونه نیست. پروفیل صنعتی در انواع صنایع خودروسازی، نظامی و… مورد استفاده است. به دلیل حساسیت ایمنی در این صنایع، پروفیلهای صنعتی تولیدشده باید استانداردهای خاصی داشته باشند. همچنین تکونولوژی در ساخت پروفیلهای صنعتی حرف اول را میزند. بسیاری از پروفیلهای صنعتی به قدری خاص هستند که فعلا توانایی و قدرت تولید آن در ایران وجود ندارد. همچنین علاوه بر تکنولوژی، ساخت بعضی از این پروفیلها نیاز به دستگاههای خاص با قیمت بالا دارد. در پروفیلهای صنعتی خواص مکانیکی و الکترونیکی اهمیت ویژهای دارد.
حال به بررسی پروفیلها از نظر متریال میپردازیم:
پروفیل گالوانیزه
این مدل ایمنی بالایی بین پروفیلها دارد. ورقهای گالوانیزه به علت متریالشان در برابر خوردگی مقاوم هستند. از این رو، پروفیلهای گالوانیزه در شمال کشورمان کاربردهای فراوانی دارد. این نوع در ساخت پنجرههای دوجداره UPVC بازیگر اصلی است. از مزایای این مدل در پنجرهها این است که جلوی هرز شدن پیچهای اتصال و دستگیره پنجره را میگیرد. این پروفیلها به دلیل مقاومت بالا برای پنجره و سازههایی که در ارتفاع بالا قرار دارند نیز بسیار مناسب است. مثلا در پنجرههای پنتهاوسها کاربرد دارند. حتی در طبقههای پایین یک برج به علت حجم و سنگینی سازههای بالای آن طبقه فشار زیادی روی واحد است که پروفیلهای گالوانیزه برای پنجرهها مناسب هستند.
در این مدل معمولا ضخامت یک میلیمتر است. در مواردی ضخامت دو میلیمتری هم داریم. اما در کل ورق گالوانیزه گزینه مناسبی برای پنجرههای عایق صدا و حرارت است.
پروفیل کامپوزیتی
این مدل از پروفیلها از مواد ترکیبی ساخته میشود. پروفیل کامپوزیتی در برابر خوردگی مقاوم است. برای همین در مصرف از شمال غرب تا جنوب شرق کشور عزیزمان برای استفاده جذاب است. این نوع نسبت به انواع دیگر بازار عمر طولانیتر دارد. همچنین در مدل کامپوزیتی ما بیشترین ایمنی در برابر ارتعاشات به خصوص زلزله را شاهد هستیم. برای همین در مناطق زلزلهخیز سعی میکنند که از این نوع پروفیل استفاده نمایند. نکته مثبت دیگر پروفیل کامپوزیتی، سبک بودن آن است. دیگر کاربرد بالای این کامپوزیت، مقاومت در برابر رطوبت است. آب میتواند سازهها را بدشکل کنند و تهدیدی برای زیبایی و مقاومت آنها باشد. برای همین از پروفیل کامپوزیتی استفاده میکنند.
پروفیلها علاوه بر داشتن متریال مختلف، اشکال متفاوتی نیز دارند. پروفیلها از نظر شکل به دسته کلی باز و بسته تبدیل میشوند. در ادامه مقاله هر کدام از این دستهها را به طور جداگانه توضیح و سپس مدل هر کدام را شرح میدهیم.
قوطی نوع بسته
این نوع پروفیل به شکلی است که سطع مقطع آن از نظر هندسی بسته است. این نوع پروفیل که کاربردهای فراوانی در سازههای مختلف دارد بسیار محبوب است. این مدل بیشتر برای درب و پنجرهها مورد استفاده قرار کیگیرد. همچنین برای ساخت کرکرههای برقی جدید از پروفیل بسته بهره میگیرند. قوطی دارای سطح مقطع HSS از همین نوع بسته است.
پروفیل با مقطع HSS
این مدل پروفیل بسیار محبوب است. پروفیل با مقطع HSS به روش نورد سرد تولید میشود. این پروفیل در ساخت انواع استادیومها، فروشگاهها، پل و خانههای مسکونی کاربرد دارد. به دلیل مدل ساخت پروفیل HSS، موقع کار کردن بسیار ابتکار عمل بالایی به مهندسان و کارگران یک پروژه میدهد. این محصول به دلیل مقاومت بسیار بالایی که دارد، بسیار مورد استقبال معماران و مهندسان عمران قرار گرفته است. همچنین توخالی بودن این پروفیل باعث سبکی و افزایش ایمنی یک سازه میشود. به دلیل خالی بودن داخل این محصول، میتوان در صورت نیاز برای افزایش مقاومت، در آن بتن ریخت. خالی بودن داخل این فلز باعث ایمنی در برابر آتشسوزی و زلزله میشود. همچنین به تهویه بهتر هوا کمک میکند.
قوطی فولادی نوع باز
با گسترش پروفیلها، در ساخت پروفیلهایی که به شکل بسته نبودند احساس نیاز شد. به همین دلیل شروع به ساخت پروفیل به شکلهای Z، U و… کردند. که در این بین شکل Z بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد. قوطیها باز بیشتر برای چارچوبهای دربهای چوبی کاربرد دارد. همچنین در نمای بیرون در و پنجره هم دیده میشود. این پروفیلها در MDF هم مورد استفاده قرار میگیرد.
پروفیل به شکل Z
ضخامت این مدل از پروفیلهای باز چیزی حدود ۲/۵ تا ۳ میلیمتر است. این نوع از پروفیلها موارد استفاده بسیار گستردهای دارند. ممکن است این محصول را در سقف سازههای عظیمی مانند سولههای غولپیکر و یا استادیومها ورزشی مشاهده کرده باشید. همچنین از مدل Z به دلیل حالت فیزیکی که دارد برای اتصال سایر سازهها فلزی نیز استفاده میشود. در اسکلتهای فلزی این مدل اتصالها به خود شکل جدیتری میگیرد. حتی در مواردی دیده شده که در کشتیسازی هم از این محصول پرطرفدار استفاده شده است. این مدل برای سازههایی که تغییر کاربری دادهاند و قرار است بار بیشتری را تحمل کنند نیز مناسب است.
فرآیند تولید قوطی
نوعی از ساخت قوطی فولادی، نورد گرم است. در این روش پروفیل با استفاده از شمش داغ فولادی ساخته میشود. در مواردی که پروفیل در سازه شکل جدیتری در ایمنی بنا دارد، از این نوع استفاده میکنند. مدل دیگر، ساخت پروفیل با نورد سرد است. در این روش معمولا ورقها را میآورند و با استفاده از دستگاههای فرمدهی مانند پرس، تغییرات ایجاد میکنند. معمولا محصولات این روش را در سازههای سبکتر استفاده میکنند. زیرا واقعیت این است که پروفیلهای ساخته شده توسط نورد گرم بسیار مقاومت بیشتری دارند. دو نوع دیگر بدون درز جوش و با جوش است.
در بدون درز جوش، ورق را باز میکنند و روی هم میگذارند تا ضخامت پیدا کند. سپس با دستگاه مخصوص ERW بدون جوش پروفیل را میسازند. در روش با جوش، با حرارت برق، ورقها به هم جوش میخورند و پروفیل را تشکیل میدهند.
کاربردهای پروفیل فولادی
پروفیل جدیدا استفادههای صنعتی زیادی دارد. از صنایع خودرو تا صنایع نظامی بخش عمدهای از فلز سازهها پروفیل هستند. اما با این وجود، هنوز هم بیشترین کاربرد را در صنعت ساختمان دارد. همچنین پروفیل بین مصارف مختلف ساختمانی بیشترین استفاده را در تولید در و پنجره دارد. همچنین انواع نردههای حفاظ را با استفاده از پروفیل میسازند. افزون بر این موارد، نردههایی که برای جدا کردن یک زمین با مالک خصوصی از سایر زمینها هستند معمولا از پروفیل استفاده نمودهاند. پشتبام و سقف خانهها محل دیگری است که امکان دیدن پروفیل را دارند. به دلیل سبک بودن و مقاوم بودن در برابر خوردگی و رطوبت در پروفیل، از آن در سقف منازل استفاده میکنند. این استفاده در مناطق مرطوب پررنگتر میشود.
پروفیل به دلیل داشتن ایمنی بالا و سبکی بین محصولات فلزی در صنایع پزشکی کاربرد فراوان دارد. مخصوصا در وسایل حمل بیمار و حمل مصدوم کاربرد فراوانی دارد. در پل عابر پیاده نیز پروفیل معمولا نقش جدی دارد. دلیل این استفاده سبکی و ایمنی آن است. همچنین پروفیل قابل حمل آسان است و ابتکار عمل بالایی به طراح سازه میدهد.
معایب پروفیل
پروفیل در کنار تمام محاسنی که دارد، معایب هم دارد. در طول مقاله بارها کاربردها و خوبیهای آن را گفتیم؛ اما پروفیل به شکل انبوه در کشور تولید نمیشود. زیرا در بسیار از ماشینآلات تولید پروفیل، از تکنولوژی خاصی پیروی میکنند و بسیار گران هستند. همین موضوع باعث شده که قیمت پروفیل در کشورمان خیلی مناسب نباشد. از دیگر معایب این محصول، سخت بودن اتصالشان در محل استفاده است. اتصال پروفیل نیاز به دستگاه مخصوصی به نام ConXL که جدید است و به وفور در کشورمان وجود ندارد؛ برای همین هزینههای اتصالات پروفیل نسبتا زیاد است.
نتیجهگیری
در این مقاله به طور جامع به پروفیل، انواع، کاربرد و حتی معایب آن پرداختیم. در بسیاری از ساختمانهایی که ما در طول روز میبینیم از انواع آن استفاده شده است. پروفیل برای افزایش مقاومت و ایمنی و جلوگیری از خوردگی و کاهش وزن سازه در ساختمانسازی مورد استفاده است. حتی در صنایع خودروسازی و تجهیزات نظامی و تجهیزات پزشکی نیز از مقاومت بالای پروفیل بهره میگیرند. پروفیل انواع مختلف با قیمتهای متفاوت دارد. هر مدل از پروفیل برای قسمت خاصی از یک سازه کاربرد دارد. مهندسان عمران با اندازهگیری فشار روی هر قسمت ساختمان میگویند که نیاز به چه پروفیلی دارد. از طرفی هم هرچه ضخامت و ابعاد پروفیل بیشتر باشد قیمت بالاتری دارد. نظر شما در مورد مقاومت و قیمت پروفیل چیست؟
بازدید
هنوز هیچ نظری وجود ندارد