تیرآهن یکی از پرکاربردترین مقاطع در سازه‌های فولادی است، اما در سال‌های اخیر کاربرد آن در ساخت منازل مسکونی و ساختمان‌های شهری، کاهش محسوسی داشته و اکثر فعالان حوزه ساخت و ساز ترجیح می‌دهند که با وجود زمان‌بر بودن زمان ساخت، سازه بتنی را انتخاب کنند. این کاهش محبوبیت به نحوی بوده که قیمت تیرآهن کارخانه‌ای مثل ذوب‌آهن در سال گذشته نوسان چندانی نداشته باشد و در مقاطعی از میلگرد هم ارزان‌تر شود. آن هم در حالی که قیمت اکثر مقاطع فولادی در سال گذشته فراز و نشیب زیادی را به خود دید. در این مقاله، مهم‌ترین دلایل کاهش محبوبیت تیرآهن را بررسی می‌کنیم:

1. افزایش قیمت آهن: مهم‌ترین دلیل کاهش محبوبیت سازه فلزی

متأسفانه قیمت آهن در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته و جهش قیمتی آن در 2 سال اخیر، بیشتر از روند طبیعی افزایش قیمت آن در سال‌های گذشته بوده است. تیرآهن نسبت به میلگرد قیمت کمتری به ازای هر کیلو دارد، اما وزن هر شاخه از آن به مراتب بیشتر از وزن یک شاخه میلگرد در سایزهای مختلف است و از آنجایی که در سازه فولادی نسبت به سازه بتنی آهن بیشتری به کار رفته، هزینه ساخت یک سازه فولادی با متراژ و تعداد طبقات یکسان، نسبت به مشابه بتنی آن به مراتب بیشتر است.
البته این موضوع فقط یک روی سکه است. بازگشت سرمایه در ساخت سازه فلزی زودتر اتفاق می‌افتد، چرا که عملیات نصب و سرهم کردن آن به مراتب سریع‌تر از سازه بتنی انجام می‌شود؛ اما اینجا هم یک نقطه ضعف بزرگ وجود دارد و آن هم لزوم پرداخت یکجای هزینه‌ها برای ساخت سازه فلزی است، در حالی که در ساخت سازه بتنی می‌توان با توجه به زمان مورد نیاز برای ساخت هر طبقه، سرمایه لازم برای ساخت طبقات بعدی را جذب نمود.
ساخت سازه‌های 3 تا 5 طبقه به تازگی روند رو به رشدی داشته و در سال 1401 هزینه ساخت هر مترمربع از چنین سازه‌هایی را 7 میلیون و 150 هزار تومان تخمین زده‌اند. البته این قیمت برای سازه‌های بتنی است و در صورت استفاده از سازه فلزی، هزینه‌ها افزایش خواهد یافت.

2. سازه فولادی نیاز به نیروی متخصص بیشتری دارد!

خب طبیعی است که با گران‌تر شدن هزینه ساخت سازه فولادی و اقبال بیشتر به سازه بتنی، بسیاری از نیروهای فعال در حوزه ساخت و ساز، به سراغ یادگیری مهارت‌های مرتبط با ساخت سازه بتنی بروند تا بتوانند درامد بیشتری را کسب کنند. به همین دلیل در شهرهای بزرگ، تعداد اکیپ‌های اجرایی ساخت سازه فلزی در سال‌های اخیر کاهش چشمگیری داشته و اکیپ‌های موجود هم دستمزد بالایی دارند. چرا که جدای از کم‌تر شدن رقیب، کار آن‌ها اصولاً تخصصی‌تر است.
همچنین کار اکیپ‌های ساخت سازه فلزی ممکن است مخاطرات بیشتری داشته باشد، چرا که نصب و برپا کردن سازه فلزی نیاز به کار مداوم در ارتفاع دارد و برقراری یک سیستم ایمن برای کار در ارتفاع، آن هم زمانی که تیری بالای سر نیروها وجود ندارد، یکی از چالش‌های همیشگی و جدی مسئولین ایمنی است.
به همان میزان که نیروی اجرایی برای پروژه‌های دارای سازه فولادی کم پیدا می‌شود، طراحان چنین سازه‌هایی نیز کمیاب هستند. به علت بالا بودن شانس گرفتن پروژه‌های بیشتر و افزایش درامد، طراحان سازه ترجیح می‌دهند که سازه‌های بتنی را طراحی کنند.
یک چالش دیگر، بالا بودن هزینه‌های نظارت بر ساخت سازه‌های فولادی و زمان‌بر بودن این فرایند است. صحیح بودن اتصالات و جوشکاری‌ها در سازه‌های فولادی از منظر ایمنی، حساسیت بالایی دارد و ناظران برای نظارت بر آن، باید حساسیت بیشتری را به خرج دهند.

3. محدودیت‌های اجرایی تیرآهن: از تنوع پایین در بازار داخلی تا نبودن سایزهای بالا!

کاهش اقبال به خرید تیرآهن و افزایش قیمت میلگرد با شیب تندتر، باعث شده که اکثر تولیدکنندگان، تولید میلگرد را در اولویت قرار دهند تا سود بیشتری را کسب کنند. به همین دلیل، تنوع تیرآهن‌های موجود در بازار داخلی کم شده است. آن هم تا حدی که برخی از تولیدکنندگان تنها چند سایز از تیرآهن معمولی یا IPE را در بازار داخلی عرضه می‌کنند.
همچنین سازندگان سازه‌های فولادی، در صورت نیاز به تیرآهن‌های دارای سایز 30 سانتی‌متر به بالا، معمولاً مجبور به استفاده از تیرآهن‌های گران‌قیمت وارداتی هستند یا باید از تیر ورق استفاده کنند که تیرهای ورق گرچه قیمت پایین‌تری نسبت به تیرآهن با سایز مشابه دارند، اما استحکام آن‌ها پایین‌تر است. البته تیرهای ورق یک مزیت بزرگ هم دارند و آن هم این است که می‌توان آن‌ها را در کارگاه ساخت و در هزینه‌ها، صرفه‌جویی کرد.
این در حالی است که سازه بتنی محدودیت‌های زیادی را برای طراحی دارد و ساخت سازه‌های دارای اشکال پیچیده و خاص با تیرآهن، به مراتب راحت‌تر است.

اگر به منظور ساخت سازه‌های بتنی یا فولادی، قصد خرید تیرآهن یا میلگرد را دارید، بررسی دقیق بازار و بررسی قیمت تیرآهن و میلگرد را فراموش نکنید. برای خرید هر کدام از این مقاطع نیز می‌توانید به صفحه اختصاصی آن در سایت آسرون مراجعه کرده و لیستی از تیرآهن‌ها و میلگردهای تولیدشده توسط کارخانه‌های مختلف و در سایزهای متنوع را ببینید و آن‌ها را با یکدیگر مقایسه کنید. ثبت سفارش از طریق سایت و تماس تلفنی نیز امکان‌پذیر است و با توجه به موقعیت جغرافیایی پروژه‌تان، بار در کمترین زمان ممکن به دستتان خواهد رسید.

در هفته گذشته، قیمت مقاطع فولادی در اکثر کارخانه‌های تولیدکننده ثابت، ولی در تعدادی از آن‌ها کاهش نرخ کیلویی 400 تا 500 تومانی را شاهد بوده‌ایم؛ البته روز 5 شنبه ثبات در همه مقاطع مشاهده شده و تنها معاملات توافقی، با احتیاط زیاد به‌خاطر بلاتکلیفی مذاکرات برجام، مشاهده شده است.

بازار ارز نیز تقریبا ثابت بود و دلار به قیمت ۲۹ هزار و ۹۰۰ تومان به فروش رسید؛ که این کاهش قیمت تحت تأثیر مذکرات برجامی قلمداد می‌شود. علی‌اصغر سمیعی، کارشناس بازار ارز، معتقد است با احیای برجام ممکن است ۱۲۰ میلیارد پول بلوکه شده ایران آزاد شود، قیمت دلار نیز کاهش بیابد؛ اما با توجه به شرایط کشور، کاهش ناگهانی نرخ دلار عقلانی نیست و باید نرخ تورم بالا، نرخ بالای بهره، بیکاری و … عواملی است که اساس تعیین اوضاع اقتصادی کشور و نرخ دلار است و برجام نمی‌تواند به تنهایی عاملی برای کاهش قیمت‌ها به شمار برود.

تحلیل روزانه بازار آهن

در نتیجه بلاتکلیفی‌ها، بازار آهن و فولاد روز پنجشنبه نیز ثابت و همراه با کاهش در برخی بخش‌ها بود، به‌طوری‌که قیمت روز میلگرد آجدار عمدتا ثابت بود ولی ۱۰۰ الی ۳۰۰ تومان نیز کاهش یافت. قیمت میلگرد در یک ماه اخیر نزولی بوده است؛ به‌این‌صورت که میلگرد ۱۴ از ۱۷ هزار و ۳۳۸ تومان به ۱۶ هزار و ۶۶ تومان رسیده، که نشانگر کاهش ۷ درصدی است و معادل هزار و ۲۷۲ تومان است.

گزارش‌ها حاکی از آن است که قیمت میلگرد ایران حدود ۲۹ درصد زیر قیمت ترکیه است و گویا با قیمت‌های صادراتی چین، ۱۹ درصد اختلاف قیمت دارد. محدودیت‌های صادراتی و رکود داخلی از عوامل مهمی است که قیمتمیلگرد ایران را به یکی از کم‌قیمت‌ترین میلگردهای دنیا تبدیل کرده است.

نرخ روز ناودانی ایرانی و نبشی نیز تقریبا در کلیه شرکت‌ها ثابت بود. براساس آمار قیمت ناودانی ایرانی نیز در یک ماه اخیر کاهشی بوده است؛ به طوری‌که از ۱۹ هزار و ۲۹۱ به ۱۷ هزار و ۹۸۰ تومان ریزش داشته که رقمی معادل هزار و ۳۱۱ تومان است. تغییر قیمت نبشی نیز به همین منوال بوده و با کاهش ۵ درصدی از ۱۸ هزار و ۴۳۷ تومان به ۱۷ هزار و ۴۴۲ تومان رسیده است.

نرخ روز پروفیل و انواع لوله‌ها نیز پایان هفته ثابتی را پشت سر گذاشتند اما در یک ماه گذشته نرخ این محصولات نیز کاهش داشت به طوری که پروفیل ضخامت ۲ از ۲۲ هزار و ۷۵۰ تومان به ۲۰ هزار و ۶۱۴ تومان رسیده و حدود ۹ درصد برآورد شده است.

قیمت تیرآهن نیز عمدتا ثابت بود، اما در برخی شاخه‌های ذوب آهن اصفهان کاهش قیمت مشاهده شد؛ تیرآهن ۱۴ در یک ماه گذشته از ۱۸ هزار و ۳۲۵ تومان به ۱۷ هزار و ۴۲۵ تومان کاهش یافته که این ریزش معادل ۴ درصد و رقمی حدود ۹۰۰ تومان است.

آنطور که از آمار و گزارش‌ها برمی‌آید برخلاف تلاش بورس کالا برای افزایش قیمت آهن، کلیه محصولات فولادی در هفته گذشته روندی کاهشی داشته‌اند اما عدم تقاضای مصرفی و سرمایه‌ای، انتظار برای نتایج مذاکرات و نرخ تورم بالا و… مانع از افزایش قیمت‌ها شد.

در همین زمینه احمد خان‌بابایی فعال بازار آهن و فولاد اظهار کرد:

هفته گذشته شاهد ریزش ۴۰۰ الی ۵۰۰ تومانی نرخ آهن آلات بودیم و احتمال دارد در هفته جاری نیز شاهد تداوم ثبات و کاهش قیمت آهن باشیم، اما به طور موقت اوضاع بازار به نتایج برجام گره خورده است.

محمد اصفهانی فعال صنفی بازار آهن و فولاد در رابطه با شرایط فعلی بازار آهن بیان کرد:

بورس کالا و وزارت صمت با قیمت‌گذاری‌های دستوری که با هدف حمایت از تولیدکننده‌هاست، روند بازار را نامتعادل کرده‌اند و اگر همچنان قیمت‌ها را بالا نگه دارند، استقبال از محصولات عرضه شده در بورس کاهشی شده و رکود فعلی تا پایان تابستان تداوم خواهد داشت.

اصفهانی در ادامه افزود:

مهندسی عرضه شمش در بورس کالا معیار نوسانات سایر محصولات قرار گرفته و قیمتگذاری براساس عرضه و تقاضا اتفاق نمی‌افتد.

این فعال صنعتی قیمت‌های موجود را غیرواقعی دانست و گفت: پایان سال گذشته نیز وزارت صمت با اجرای برخی سیاست‌ها از جمله حذف دامنه مثبت و منفی ۳ درصد، نوساناتی در بازار ایجاد کرد که موجب افزایش کوتاه مدت قیمت‌ها شد اما این روند آمار معاملات را کاهش داد.

بهره‌مندی از برجام در گرو تدوین برنامه

سعید عسگرزاده دبیر اجرایی سنگ آهن نیز درباره اثرات برجام در بازار آهن و فولاد اظهار کرد:

 اثر برجام در بازار آهن و فولاد و سایر بازارهای موازی انکارناپذیر است. آنچه به تأثیر از اخبار برجام در بازارها مشاهده می‌شود غالبا ناشی از جوی روانی است و نتیجه واقعی آن پس از تعیین تکلیف نهایی مشخص می‌شود.

عسگرزاده ابراز کرد:

نوسانات دلار که حاصل از اخبار برجام است موجب تغییر قیمت برخی کالاها شده است و این تغییر قیمت را بیشتر در محصولاتی که به دلار وابسته هستند، مشاهده می‌کنیم.

این کارشناس در ادامه افزود: دستیابی به توافق شرایط مثبتی را در کسب و کارها رقم خواهد زد و به اعتقاد بنده در توافقات پیشین سود چندانی از شرایط حاصل شده نبردیم و تأثیر توافقات فعلی به وزارت صمت و برنامه‌های آن بستگی دارد که چقدر برای بهره بردن از شرایطی که ممکن است پس از توافقات دست بدهد، آمادگی دارد.