معرفی خواص و کاربردهای فولاد در صنایع مختلف
آهن که با نماد شیمیایی Fe نمایش داده می شود از جمله عناصری است که به وفور در طبیعت یافت می شود و به تنهایی در صنعت هیچ کاربردی ندارد به همین خاطر از ترکیب با آلیاژهای دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. فولاد از مهمترین و کاربردی ترین آلیاژهای به کار رفته در آهن می باشد که امروزه عمده ترین استفاده آن در ساختمان سازی، خودرو سازی، پتروشیمی، پزشکی و … می باشد. فولاد خام به دو روش احیای مستقیم و استفاده از کوره های بلند تولید می شود که استفاده از کوره های بلند مشکلات زیست محیطی بیشتری نسبت به روش احیای مستقیم دارند. ذوب آهن اصفهان از روش کوره بلند برای تولید فولاد خام بهره می گیرد.
ایران از کشورهای پیشرو در زمینه فولاد می باشد که سالانه مقدار زیادی محصولات فولادی تولید می کند. با توجه به آمارهای اعلام شده در سال گذشته تولید فولاد افزایش قابل توجهی داشته است. از بزرگترین مجتمع های تولید کننده فولاد در ایران می توان به فولاد مبارکه اصفهان، مجتمع فولاد خوزستان، ذوب آهن اصفهان، مجتمع فولاد خراسان، مجتمع فولاد آذربایجان و …. اشاره کرد. همچنین ایران صادر کننده انواع محصولات فولادی به کشورهای همسایه از قبیل عراق، امارات متحده عربی، افغانستان، پاکستان و … می باشد.
فولاد با توجه به میزان کربن به کار رفته در آن به سه دسته:
فولاد با کربن کم
فولاد با کربن متوسط
فولاد با کربن زیاد
تقسیم بندی می شود که با توجه به دسته بندی موردنظر در صنایع مختلف به کار برده می شوند. فولاد با کربن کم با توجه به میزان مقدار کم کربنی که در آن وجود دارد گزینه بسیار مناسبی برای جوشکاری و استفاده در صنعت خودرو سازی می باشد. همچنین فولاد با کربن بالا از مقاومت بسیار بالایی برخوردار است.
فناوری شکل دهی فولاد و محصولات آن
محصولات حاصل از فولاد به دو گروه طولی و تخت تقسیم می شوند. محصولات طولی شامل میلگرد، تیر آهن، لوله، پروفیل، نبشی، ناودانی و … می باشد. همچنین انواع ورق و تسمه از محصولات تخت آن هستند.
علاوه بر موارد ذکر شده چهار محصول فولادی نیمه ساخته از قبیل شمش (Ingot)، بیلت (Billet)، بلوم (Bloom) و اسلب (Slab) وجود دارند که برای تبدل شدن به محصول نهایی باید مراحل دیگری را نیز طی کنند.
انعطاف پذیری، دوام و استحکام کششی بالا و … از مهمترین ویژگی های فولاد هستند. برای تغییر شکل دادن فلزات از نورد استفاده می شود که به دو روش نورد سرد در دمای کم و نورد گرم با دمای بالاتر از تبلور فلزات انجام می شود. در نورد گرم باید دما به صورت یکنواخت باشد تا محصول خروجی نیز به صورت یکنواخت خارج شود.
در گذشته بیشتر از روش آهنگری برای حالت دادن فلزات استفاده می شد. اما امروزه با توجه به گسترش فناوری و حجم کمیت تولیدات بیشتر از نورد نسبت به آهنگری استفاده می شود.
ذوب و شکل دهی فولاد از پر مصرف ترین بخش های انرژی در هرکشور است. به همین منظور قیمت های جهانی انرژی مانند نفت و گاز از فاکتورهای مهم پیش بینی قیمت فولاد می باشد.
فولاد زنگ نزن
در واقع فولاد زنگ نزن یا استنلس استیل، همان فولاد ساده می باشد که حاوی مقداری کروم است که آن را در مقابل خوردگی می دهد. علاوه بر کروم مواد افزودنی رایج دیگری نیز در فولاد ضد زنگ استفاده می شوند که عبارتند از: نیکل، کربن، منگنز، مولیبدن، نیتروژن، گوگرد، فلز مس، سیلیکون
فولاد زنگ نزن در صنایع مختلفی کاربرد دارد که می توان به مصارف:
خانگی:
سینک ظرفشویی، قابلمه و وسایل آشپزی، مبلمان منزل و …
مصارف شهری:
کیوسک تلفن، آسانسور، پله برقی، نمای ساختمان و …
مصارف صنعتی
خودرو سازی، مواد غذایی، دارویی، پتروشیمی، کشاورزی و … مورد استفاده قرار می گیرد.
